Luchtfoto's / foto's Gaanderen

Informatie over
Gaanderen

Het dorp grenst aan het stadje Terborg en Gaanderen heeft zo'n 7.000 inwoners.

Historie

Gaanderen is ontstaan in de twaalfde eeuw. Destijds werd het dorp Gernere genoemd, naar de duinen die het land tegen de Oude IJssel beschermden. Gernere zou zin afgeleid van de woorden gér en laar, die "spitse heuvelrij" betekenen. In de zeventiende eeuw werd de plaats, die toen ongeveer 120 inwoners en 20 boerderijen telde, één van de vijf buurtschappen van Doetinchem. Het gebied werd 'Gander' genoemd.

Aan het eind van de achttiende eeuw begon voor Gander een periode van bosbouw. Veel eikebomen werden er gekapt en moesten geveld worden, wat betekende dat er nieuwe arbeiders nodig waren. Velen van hen vestigden zich in het gebied en zo ontstond het dorp 'Gaanderen'.

IJzerindustrie

In het gebied is veel ijzeroer aanwezig; de beken konden waterkracht leveren; en er was voldoende hout voor de bij ijzerfabricage benodigde houtskool. Zo kon Gaanderen zich tot 'ijzerdorp' ontwikkelen. In 1689 stichtte Josias Olmius aan de Bielheimerbeek de eerste Nederlandse ijzergieterij: de Rekhemse hut genaamd. Hier werden bommen, kogels, handgranaten en huishoudelijke voorwerpen gemaakt. In 1821 werd aan de Akkermansbeek, op de grens met Terborg, de ijzergieterij Vulcaansoord opgericht. De gieterij werd een groot bedrijf dat vrijwel het hele dorp werk bood, maar ging in 1977 door zwendel en mismanagement failliet. In de twintigste eeuw kwam er nog meer metaalindustrie, met bedrijven als Pelgrim (pannen, (gas)kachels, keukenapparatuur,), Ferro (emaileerfabriek), Senten (kleine metaalwarenfarbiek).
Alleen Ferro is tegenwoordig nog in vol bedrijf. Pelgrim is in de jaren tachtig van de vorige overgenomen door ATAG. Voor ATAG was Pelgrim een gedegen concurrent. Na enkele jaren heeft men de fabriek verhuisd naar een nieuwe productie locatie in Duiven. Dit was opnieuw een behoorlijke aderlating voor de werkgelegenheid in het dorp. Nu is Pelgrim nog slechts een "B" merk onder Atag.
De verlaten Pelgrimfabriek is inmiddels gesloopt. Op het enorme vrijgekomen terrein zal een bijzonder woonproject worden gerealiseerd. En zal bij de spoorlijn een nieuwe halteplaats komen voor de trein.

Wateren

Er lopen langs en door het dorp twee beken, de Akkermansbeek en de Bielheimerbeek, die beiden uitmonden in de Oude IJssel.
De Bielheimerbeek dankt haar naam aan het klooster Bethlehem, dat vroeger aan de beek lag. De loop van de Bielheimerbeek is verlegd. De 'oude' Bielheimerbeek is een klein stroompje, de huidige Bielheimerbeek ligt zo'n 200 meter naar het westen, en is beduidend breder.

Heden

Het dorp telt vele verenigingen. In de regio heeft Gaanderen bekendheid gekregen door zijn vele muziekverenigingen, zoals de Musical Producties Gaanderen, het Symfonisch Blaasorkest (voorheen Harmonie Gaanderen) en het Gaanderens Mannenkoor, dat in 1964 werd opgericht door Paul Koolenbrander.

Overigens bestaat er van oudsher een zekere scheiding tussen twee groepen bewoners van Gaanderen. De spoorlijn die dwars door het dorp loopt, vormt de grens tussen Gaanderen-Noord ('Oud-Gaanderen') en Gaanderen-Zuid ('Nieuw-Gaanderen'). Wie in noord woont gaat over het algemeen ook in noord naar de St. Martinusschool en de katholieke kerk, en wie in zuid woont gaat daar meestal naar de St.Augustinusschool en gelijknamige katholieke kerk. Of men gaat natuurlijk naar de openbare basisschool.
Maar dit fenomeen wordt echter steeds zwakker, men gaat nog wel in de buurt naar school, maar men voelt zich niet meer zo sterk verbonden met "Noord" of "Zuid".

Geboren in Gaanderen

Bram Som (20 februari 1980), atleet

Links